Dijital Okur-Yazar Olmak ve Güncel İletişim Dilini Anlamak Marka Stratejisine Nasıl Katkı Sağlar?Dijital çağa geçiş ile birlikte medyanın hemen hemen tüm kültürel ürünleri dijitale aktarılmıştır ve aktarım hızla devam etmektedir. [...]
Dijital çağa geçiş ile birlikte medyanın hemen hemen tüm kültürel ürünleri dijitale aktarılmıştır ve aktarım hızla devam etmektedir. Bu durum kültürü etkilediği gibi iletişim biçimlerini de dönüştürmektedir. Dijital iletişim ve medya ürünlerinin yeniden yapılanmasıyla birlikte teknoloji bireylerin günlük yaşamında daha büyük bir öneme sahip olmaya başlamıştır. Toplumsal olguların günbegün teknolojiyle iç içe geçmesi, bireylerin kendilerini gerçekleştirebilmeleri ve ifade edebilmeleri bakımından dijital becerilere sahip olmasını gerektirmektedir. Bilgiyi seçebilme ve işleyebilme yetisi her geçen gün daha büyük önem kazanmaktadır.
İşte tüm bu gerekliliklerle kurulan, 1 ve 0 ların yönettiği bu yeni düzene ayak uydurabilmek için, yeni medyanın katılımcı kültür sakinleri, kendilerini ifade edebilmek ve kimliklerinin devamını sağlayabilmek için kendilerine ait yeni iletişim dilleri geliştirmektedir. Peki ortak bir dijital yaşamı paylaşırken hepimiz aynı dili konuşabiliyor muyuz yoksa dijital uçurumun eşiğinde miyiz?
Yeni medya tanımlanırken temel özelliklerinden birinin “sınırsız etkileşim imkanı” olduğu söylenir. Yeni medyanın hayatımızda bu eşsiz özelliğiyle yer alması kontrol mekanizmalarının da çekim alanına girerek bir hudut çizilmesi ihtiyacını doğurmuştur. İçerik ve bilgi üreten kişilerin sayısı arttıkça olayların ve kişilerin manipülasyona uğrama ihtimali de artmış ve içerik denetlemeleri devreye girmeye başlamıştır.
İnsanlık tarihinin ilk yıllarından itibaren farklı örneklerine rastladığımız denetleme ve moderasyon, değişen teknolojik gelişmelere aldırmaksızın tüm hızıyla devam etmektedir. Kültürel yapı üzerinde oldukça etkili olan denetlemeler, internetin yapısında ve kullandığı yöntemlerde de değişikliklere neden olmaktadır. Büyük şirketler, günümüzde hızla gelişen teknolojiye ayak uydurarak yapay zeka temelli denetleme araçları kullanmakta ve belirli dönemlerde toplumlarda popüler olan kelimeleri belirleyerek bu anahtar kelimelerin yer aldığı içerikleri engelleme veya öne çıkarma işlemi uygulamaktadır. Bu durum bireylerin yeni medya araçlarını kullanımını dönüştürmekte ve onları yeni yollar üretmeye teşvik etmektedir.
Her çağda kendini ifade etmenin türlü yollarına başvuran bireyler, dijital çağ dediğimiz bu dönemde de aynı tutumla ilerleyerek yapay zeka temelli algoritmaların denetlemelerine takılmaksızın kendilerini ifade edebilmek için yeni bir dil üretmişlerdir. Leetspeak (alfabetik karakterleri benzer görünümlü sayılar ve sembollerle değiştirme eylemidir) kavramının devamı niteliğinde olan ve algoritmaca olarak da ifade edilen bu yeni konuşma biçimi “algospeak” olarak adlandırılmaktadır. Algospeak, kelimelerin değiştirilmesi, emojilerin farklı anlamlarda kullanılması gibi yollarla algoritmalara yakalanmadan anlaşılır olmayı hedefleyen bir iletişim biçimi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Youtube ve Tiktok mecralarında bu dilin etkileri görülmeye başlandı bile. Örneğin kullanıcıların bir kısmı “link in bio” ifadesi yerine “blink in lio” ifadesini tercih etmektedir. Çoğunlukla dijital yerliler olarak adlandırılan, kısaca “teknolojik bir yaşam biçimine aşina olan ve bu teknolojileri kullanma becerisine sahip olan nesil” olarak tanımlayabileceğimiz bireylerce kullanılıyor olsa da yaşanan sosyolojik olayları internette rahatlıkla konuşabilmek adına toplumdaki birçok kişinin bu yönteme başvurduğunu görebiliyoruz. Örneğin “ölü” kelimesi yerine “canlı değil” ifadesinin kullanılması gibi birçok toplumsal örnek algoritmacada yerini almıştır.
Hepimiz vaktimizin büyük çoğunluğunu yeni medya araçlarıyla etkileşim halinde geçirmekteyiz. Yeni medyada sıklıkla kullandığımız, kullanılışına tanıklık ettiğimiz iletişim biçimleri gündelik hayatımıza da büyük oranda yansımaktadır. İnternette yaşanan her gelişmenin ana akım kültüre olan etkisini göz önünde bulundurarak, iletişim biçimlerini doğru analiz etmek gittikçe daha da önem kazanmaktadır.
Temeli 1920’lerde İngiltere’nin medyanın etkileri karşısında eğitim seferberliği ilan etmesine dayanan medya okur-yazarlığı kavramı yaşanan gelişmelerin de etkisiyle dönüşmeye başlamıştır. Zaman içerisinde bu kavramla, medyaya yönelik katılımcı bir bilinç oluşturmak, bireylerin etkin medya kullanıcısı olması hedeflenmiştir.
Medyada yaşanan gelişmeler sonucunda yeni medyanın hayatımıza girmesiyle birlikte dijital okur-yazarlık veya diğer adıyla yeni medya okur-yazarlığı kavramı gündeme gelmiştir.
Peki dijital okur-yazarlık ve beraberinde getirdiği beceriler nelerdir ?
Bireylerin tehlikeli olabilecek durumları olağan toplumsal ve sosyal durumlardan ayırt etmesini sağlayan, bu bağlamda kaliteli bilgileri bulabilmeleri ve seçerek işleyebilmeleri; içerik üretmeleri, sosyal medya araçlarında seçici bilgi paylaşımları gerçekleştirmeleri, gizlilik ayarları kullanarak kendi kimliklerini oluşturmaları ve yönetmeleri gibi becerilerdir.
İyi bir dijital okur-yazar olabilmek için gerekli olan 5 temel yetkinlik :
Dijital uçurumdan ( yani dijital eşitsizlikten) kurtulmanın bir yolu dijital okur-yazarlık becerilerine sahip olabilmekten geçmektedir. Geçmişten gelen bilgi eksiklerini tamamlamaya çalışarak gelişen teknolojik düzende dijital araçları ve seçkin içerikleri amaçları doğrultusunda doğru kullanabilme becerisi ihtiyaç haline gelmiştir.
Bu becerileri kazanarak iletişim diline ve kültürel formlara hakim olabilir ve gerek bir birey olarak dijital yaşamda var olma stratejimize, gerekse bir firma olarak pazarlama stratejimize büyük katkı sağlayabiliriz.
Günümüzde dijital okur-yazarlık, dijital kuşakların ayırt edilerek kendilerine özgü niteliklerinin ve ihtiyaçlarının belirlenmesi, tüketicilerin istek ve beklentilerinin öngörülmesi ve taleplerin karşılanması açısından dijital pazarlamaya da fayda sağlamaktadır.
Hatta öyle ki, gelişen toplum düzeniyle birlikte büyük ihtiyaç olarak görülen dijital okur-yazarlık becerileri, firmaların personel istihdamlarında da oldukça büyük etkiye sahiptir. Gelişmiş ekonomiler ve yenilikçi firmalar için, karmaşık sorunlara esnek bir şekilde yanıt verme, etkili iletişim kurma, bilgileri yönetme ve yeni bilgiler üretme becerisine sahip yetkin çalışanlar gerekmektedir.
Dolayısıyla marka stratejisi doğrultusunda ekip üyelerinin becerilerinin daha kapsamlı şekilde ele alınması gerekmektedir. Yalnızca tüketicilerin değil, pazarlama alanında çalışanların dijital pazarlama uygulamalarını anlama, gelişmeleri takip etme ve sürece ayak uydurma, stratejileri kavrayabilme ve uygulayabilme, bu yolda doğru çözüm ortaklarını seçme, dijital beceriler açısından bilgisel becerilere, iletişim becerilerine ve problem çözme becerilerine sahip olması gerekmektedir.
Günümüzde birçok firmanın, bir devinim halinde durmaksızın gelişen teknolojik gelişmeleri pazarlama stratejilerine dahil etme noktasında istekli olduğunu görebiliyoruz. İlham verici süreçlere de şahitlik ediyoruz. Dijital okur-yazarlık tam da bunun için gereklidir; markalara, dijital teknolojiye olan ilgi ve heveslerini, seçerek uygulayabilme potansiyeli kazandırmaktadır. Aksi takdirde algoritmaların işleyişini ve toplumsal bazda üretilen yeni dilleri anlayamayarak, bilmediğimiz bir iletişimin seline kapılıp gidebiliriz.
Geçtiğimiz 10 yıla bakacak olursak; “dijital pazarlama” kavramının bile altını doğru şekilde dolduramıyorken, Dijital pazarlama algısının böylesi bir değişim geçireceğini asla kestiremezdik. Gelişen teknolojilerin ve terimlerin dünyamıza girmesi ile birlikte yaşanan değişimler elbette ki pazara da pazarlamaya da bambaşka bir bakış açısı kazandırdı. Teknolojinin değişim hızı ve yenilenme süreci her geçen gün daha da artıyor [...]
